? دکتر نوبهار، دانشیار دانشکده حقوق بهشتی، در نشستی با عنوان «آیین‌های عاشورایی و وحدت امت اسلامی» که پنجشنبه ۲۹ شهریور 1397 در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد، پیرامون واقعه عاشورا سخنرانی کردند. این نشست یازدهمین نشست از سلسه‌های نشست‌های «عاشورا و امروز ما» بود که خانه اندیشمندان علوم انسانی و بنیاد اندیشه توحید با همکاری انجمن اندیشه و قلم برگزار کردند. متن سخنرانی دکتر نوبهار به نقل از خبرگزاری برنا به شرح زیر است:
اسلام با جمود فکری، افراطی گری و رفتارهای نامعقول سازگاری ندارد. پیام اسلام پیام علم، معرفت و گفتگوی عالمانه است. از این رو حضرت امام (ره) بر اسلام ناب تاکید می کند که برگرفته از حقایق اصیل وحیانی است و با پشتوانه عقلانیت همراه است.
این پژوهشگر دینی هم مراسم دینی و مذهبی و هم عقلانیت را از ابعاد مهم دین دانست و گفت: دینی که در تضاد با عقلانیت و منطق انسانی باشد، کارکردش مخدوش خواهد شد. بعد احساسی و عاطفی نیز یکی از ابعاد تاثیرگذار و مهم دین است که می تواند نیازهای عاطفی و احساسی پیروانش را تامین کند.
**دینی که فقط یک روز سال در زندگی پیروانش ظهور یابد، موفق نیست
وى در همین راستا اضافه کرد: بعد عملی یا جنبه پرکتیکال نیز بعدی از دین است. دینی که فقط یک روز سال در زندگی پیروانش بروز پیدا کند، دین موفق و موثری نیست. بلکه باید در سراسر زندگی انسانها بتواند اثرگذار باشد. در میان این ابعاد بعد مراسم، آیین یا مناسک، هویت دین را می سازد و پیروان دین در مراسم گرد هم می آیند و جامعه دینی را شکل می دهند.
نوبهار با اشاره به اینکه هماهنگی مساله مهمی در مراسم هاى ائمه است، افزود: هماهنگی رفتاری پیروان در مراسم از همبستگی اعتقادی آنها مهم تر است. اینکه یک مراسم دینی چه نقش تربیتی بر جامعه و اقشار گوناگون می گذارد مهم است و باید مراسم دینی بالاخص آیین عاشورایی از منظر آسیب شناسی اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد تا آفات و انحرافات آن شناسایی و رفع شود.
عضو هیات علمى دانشگاه شهید بهشتى در ادامه خاطرنشان ساخت: البته این به معنای مهندسی فرهنگی نیست که گروهی بنشینند و الگویی برای مراسم عزاداری طراحی کنند، باید تنوع و تکثر حفظ شود اما آسیبهایی نظیر قمه زنی به اصل تاثیرگذاری و اهداف عزاداری حسینی لطمه می زند.
وى در ارتباط با نحوه مراسم هاى عزادارى، اظهار کرد: آزار حیوانات و کودکان، آسیب زدن به محیط زیست، تولید زباله، قطع درختان، سد معبر و آلایندگی صوتی از جمله دیگر آسیبهای رفتاری در عزاداری است.
**گاهی تفرقه از شرک هم می تواند بدتر باشد
نوبهار با اشاره به اهمیت وحدت مسلمین در مراسم هاى عزادارى، گفت: استفاده سیاسی و جناحی مداحان و سخنرانان از تریبون مراسم عزاداری یا دخالت در سیاست خارجی کشور و ایجاد هزینه برای مردم به اسم امام حسین، وهن اهل بیت است. مراسم عزاداری حسینی باید محور وحدت و همگرایی جامعه شود نه موجب اختلاف و تفرقه، چند دسته کردن جامعه و انشقاق در جامعه، از اعاظم گناهان کبیره است.
وى در ادامه بیان کرد: وقتی در جریان هجرت موسی و گوساله سامری، موسی برادرش هارون را مواخذه می کند که چرا با شرک و گوساله پرستی برخورد نکردی، هارون می گوید ترسیدم بنی اسراییل دو تکه شود، یعنی تفرقه و انشقاق از شرک هم می تواند بدتر باشد و موسی این استدلال را می پذیرد، پس چرا به خاطر یک اختلاف سلیقه سیاسی از تریبون عزاداری حسینی، در جامعه شکاف ایجاد می کنیم؟
حجت الاسلام نوبهار با اشاره به اینکه وحدت امت اسلامی برای ستیز با امت ها و ادیان دیگر نیست، بلکه برای هم افزایی و گفتگو با سایر ادیان است، تصریح کرد: واژه امت برای ستیزه با سایر ادیان نیست، پیامبر در مدینه با سایر ادیان پیمان می بندد که هرکس بر دین خود باشد، اما مقابل دشمن در کنار یکدیگر باشند. وحدت به معنای قبرستانی و یکدست کردن جامعه نیست بلکه معنای آن حفظ تکثر و تنوع در عین برادری و مداراست.
این پژوهشگر حوزوى در خاتمه سخنان خود، اظهار کرد: عاشورا این ظرفیت را دارد که همه را در کنار یکدیگر و در مقابل ظلم و فساد به وحدت برساند. از این رو نباید عاشورا وسیله ای برای زنده کردن اختلافات و شکاف هاى مذهبی شود.